Fundacja im. Jacka Kaczmarskiego

Festiwal Piosenki Poetyckiej Nadzieja



O dyskografii Jacka Kaczmarskiego

Dorobek artystyczny Jacka Kaczmarskiego jest ogromny – obejmuje niemal 700 napisanych wierszy, z czego ponad 400 funkcjonuje w formie piosenek. Ponieważ w latach 80. poeta nie miał możliwości swobodnego wydawania nagrań w Polsce, publikował za granicą, często przypadkowo. Z powyższych względów wydanie kompletnej dyskografii Kaczmarskiego było zadaniem dość karkołomnym.

Syn Marnotrawny W 2003 r. Pomaton-EMI, wydawca twórczości Jacka, postanowił uhonorować artystę zbiorowym wydaniem jego dorobku. Zdecydowano się na przygotowanie dyskografii – kompletu albumów opublikowanych przez artystę, zarówno w kraju jak i za granicą. Na najwyższe uznanie zasługuje zarówno sam pomysł, jak i jego realizacja. Syn Marnotrawny 2 Dzięki staraniom wydawcy udało się opublikować boks Syn marnotrawny, zawierający 22 płyty – 17 albumów wydanych w Polsce oraz 4, które wcześniej pojawiły się tylko za granicą. Całości dopełnia program Szukamy stajenki – opublikowany po raz pierwszy. Redakcją boksu oraz przygotowaniem krótkich notek dotyczących wszystkich płyt zajął się Daniel Wyszogrodzki.

Syn marnotrawny nie wyczerpuje dorobku Jacka Kaczmarskiego, ale stał się podstawą do stworzenia kompletnego zbioru twórczości artysty. Aby uzyskać taki zbiór, szkielet zawarty na 22 płytach należało uzupełnić o utwory, które w tym boksie się nie znalazły. Ku zaskoczeniu nawet osób zaangażowanych w publikacje płyt Kaczmarskiego, okazało się, że spełniających ten warunek piosenek jest ponad 120. Wydawnictwo, mające stanowić uzupełnienie Syna marnotrawnego, zatytułowano Suplement.

Jako że Jacek wiele swoich utworów, zwłaszcza tzw. interwencyjnych, śpiewał tylko raz – na antenie Radia Wolna Europa – było jasne, że właśnie o archiwum RWE trzeba się oprzeć podczas konstruowania Suplementu. Jako słuchacz Kwadransów Jacka Kaczmarskiego w latach 80., wiedziałem, jakich utworów należy tam szukać – jedynym wyzwaniem stało się dotarcie do zbiorów. Dzięki dopełnieniu formalności przez EMI Music, można było wykorzystać zasoby archiwum RWE, mieszczącego się w Polsce, w Archiwum Dokumentacji Mechanicznej. Spośród nagrań RWE wykorzystaliśmy łącznie 80 utworów, które zapełniły trzy płyty Suplementu. Pozostałych kilkadziesiąt brakujących piosenek udało się skompletować, po pierwsze, z archiwum Polskiego Radia Wrocław, korzystając z materiału zarejestrowanego podczas dużej sesji nagraniowej w roku 2001, oraz, po drugie, z mojego prywatnego archiwum, które powstawało sukcesywnie od wczesnych lat 80. Dodatkowo w skład boksu weszła płyta z wierszami pochodzącymi z pisanego przez artystę w chorobie tomiku Tunel.

Syn marnotrawnySuplement wspólnie spełniają więc podstawowe kryterium – stanowią zbiór wszystkich w zasadzie utworów Jacka Kaczmarskiego. Poza tym zestawem znalazły się jednak dwa emigracyjne programy artysty – Zbroja oraz Przejście Polaków przez Morze Czerwone. Utwory z tych programów zawarte zostały wprawdzie w opublikowanych zestawieniach, ale rozproszone na kilku płytach. Ten brak udało się uzupełnić rok później – w 2007 r., z okazji 50. rocznicy urodzin poety, do 29-płytowej dyskografii dołączył kolejny zestaw, tym razem zawierający 8 płyt. Oprócz dwóch wspomnianych programów w boksie Mała Arka Noego znalazł się program Między nami w klasycznej wersji solowej (na gitarę i głos), a także pięć płyt zawierających Kwadranse Jacka Kaczmarskiego z Radia Wolna Europa. Znane wcześniej utwory zaprezentowano wraz z ciekawym, autorskim komentarzem, którym były oryginalnie opatrzone podczas emisji. Razem Syn marnotrawny, Suplement oraz Mała Arka Noego zostały scalone w jedno duże, 37-płytowe wydawnictwo, zatytułowane Arka Noego.

Publikacja każdego z trzech wy­mie­nio­nych wyżej wielopłytowych wydawnictw, a tym bardziej ich zbiorcze wydanie w Arce Noego, nawet wśród stałych słuchaczy Jacka Kaczmarskiego wywoływała prze­ko­na­nie, że oto mają do czynienia z wy­daw­nic­twem kompletnym. Jednak opisana wyżej historia budowania tej pięknej dyskografii artysty, a także klucz i logika działania, na uboczu pozostawiły cały szereg istniejących koncertowych sesji nagraniowych.

Po zbiorczych wydaniach pełnej dyskografii Jacka Kaczmarskiego przyszła więc pora na najcenniejsze, niewydane jeszcze materiały. W skład wydawnictwa Ze sceny weszło 20 płyt. Mieści się w nim 13 koncertów, pochodzących z lat 1981–2001, oraz zbiór materiałów dodatkowych. Oprócz wyjątkowej wartości artystycznej, prezentowany materiał charakteryzuje się też świetną jakością techniczną – aż 9 spośród koncertów nagranych zostało cyfrowo. Te dotąd niepublikowane materiały stanowią bezcenny element kolekcji znawcy i wielbiciela twórczości Jacka Kaczmarskiego. Ze względu na przekrojowy charakter i wybitną jakość wykonań, mogą stanowić doskonały wybór dla każdego, kto chciałby rozpocząć swoją przygodę z twórczością tego artysty. Boks Ze sceny miał premierę miesiąc temu, dokładnie 19 czerwca 2012 r.

Aktualnie dyskografia Jacka Kaczmarskiego zawiera łącznie 62 płyty. Oprócz czterech wymienionych wyżej boksów, wydane zostały: Koncert'97, Świadectwo oraz Encore, jeszcze raz. Koncert '97 – dwupłytowy album, zawierający miks sesji koncertowych Jacka Kaczmarskiego z 1997 roku, Świadectwo – jednopłytowy album studyjny Jacka Kaczmarskiego, wydany dwa lata po śmierci artysty, Encore, jeszcze raz – dwupłytowy album koncertowy zawierający materiał zarejestrowany w Paryżu latem 2001 roku.

Porządkując dyskografię Jacka Kaczmarskiego, nie sposób nie wspomnieć o zawierającym 5 płyt DVD boksie Scena to dziwna, w którym zamieszczono niemal całość materiałów wideo artysty, dostępnych w jakości umożliwiającej publikację. Dzięki połączeniu nagrań unikatowych, nagrań z różnych lat i nagrań całych koncertów materiał daje przekrój niezwykłego zjawiska, jakim były koncerty Jacka, a także, przynajmniej w jakimś stopniu, pozwoli odbiorcy poczuć atmosferę tych koncertów. Dwa najważniejsze wydarzenia artystyczne związane z karierą publiczną Jacka Kaczmarskiego to niewątpliwie LiveWojna postu z karnawałem. Nagrania wideo z obu tych koncertów zostały zaprezentowane w całości.

Krzysztof Nowak – pomysłodawca i redaktor wydań zbiorowych twórczości Jacka Kaczmarskiego

Ze sceny – najnowszy, 20-płytowy boks z koncertami Jacka Kaczmarskiego

CD 1. Batory '81

Najstarszy koncert zamieszczony w tym boksie oraz jeden z zaledwie kilku materiałów pochodzących z wczesnego okresu działalności artystycznej Jacka Kaczmarskiego w dobrej jakości technicznej. Koncert nigdy wcześniej nie był publikowany.

CD 2 i 3. Koncert '83

Najdłuższy i najbardziej rozbudowany spośród kilku zapisów paryskich koncertów Jacka Kaczmarskiego, które, przemycone do Polski podczas stanu wojennego, trafiły do podziemnych wydawnictw. W skład koncertu wchodzą 44 pieśni, zawierające materiał z programu Zbroja oraz liczne piosenki pochodzące z programów stworzonych razem z Przemysławem Gintrowskim i Zbigniewem Łapińskim w Polsce przed wprowadzeniem stanu wojennego.

CD 4 i 5. RPA Live

Republika Południowej Afryki to bodajże najbardziej egzotyczne z licznych miejsc na świecie, w których miały miejsce koncerty Jacka Kaczmarskiego. Jest to jedyny znany koncert, podczas którego Jacek czyta słynne kiedyś Wspomnienia niebieskiego mundurka – satyryczne teksty na temat milicyjnego aparatu represji w PRL. Koncert zawiera ciekawe, nieraz bardzo rozbudowane zapowiedzi, tworzące wraz ze śpiewanymi utworami pewną spójną opowieść, właściwą z reguły koncertom, na których śpiewany był program Jacka Kaczmarskiego, a nie koncertom złożonym z piosenek zebranych.

CD 6. Pijany poeta, czyli Jacek Kaczmarski inaczej

Możliwie najpełniejsza rekonstrukcja drugoobiegowych wydań legendarnej sesji nagraniowej z Monachium z października 1988 roku, w której skład wchodzi 21 piosenek i jeden utwór bonusowy. Już rozpoczynający płytę Blues o pustym stole ma istotny wpływ na unikalny charakter całości albumu. Jacek Kaczmarski miał bowiem zwyczaj śpiewania tak zwanych bluesów – improwizowanych utworów, żartobliwie opisujących osoby obecne i zdarzenia mające miejsce na odbywającej się imprezie, i śpiewanych ku uciesze zgromadzonych słuchaczy. Bluesy stanowią więc przykład ulotnych i niepowtarzalnych utworów, a zarazem świadectwo zręczności poetyckiej Jacka Kaczmarskiego. Absolutna niepowtarzalność całego materiału powoduje, że mimo niskiej jakości technicznej wydawca zdecydował się na dołączenie go do niniejszego boksu.

CD 7 i 8. Wojna postu z karnawałem – Riviera

Koncertowa wersja programu uznawanego przez wielu słuchaczy Jacka Kaczmarskiego za największe artystyczne dokonanie Tria Kaczmarski-Gintrowski-Łapiński. Koncerty Wojny... prezentowały nie tylko niezwykle wysoki poziom artystyczny samych utworów, ale także znakomitą formę artystów. W związku z wydaniem studyjnego albumu zarejestrowane wersje koncertowe pozostały nieopublikowane, a to właśnie onenajpełniej prezentują walory programu. W celu stworzenia słuchaczom jak najlepszych warunków do tego, by mogli poczuć niepowtarzalną atmosferę koncertów Wojny postu z karnawałem, nagranie prezentujemy bez montażu – bez wyciszania braw, ze wszystkimi naturalnymi przerwami między utworami.

CD 9. Gitarą i piórem

Płyta składankowa, zawierająca fragmenty kilku krótszych sesji nagraniowych – przede wszystkim autorską audycję radiową Janusza Deblessema z 1993 roku, a także pięć utworów pochodzących z lat 70., z najstarszej profesjonalnej sesji nagraniowej Jacka Kaczmarskiego. Kilka kolejnych piosenek zaprezentowanych zostało ze względu na niezwykle piękny i kreatywny akompaniament fortepianowy. Całości dopełniają trzy nigdy wcześniej niepublikowane utwory: Akompaniator, Monachijskie buki oraz Iskry i łzy.

CD 10 i 11. Kwestia odwagi

Oficjalne, przedpremierowe wykonanie gotowego niemal programu Sarmatia. Brawurowo zaśpiewany, jeden z najbardziej udanych koncertów duetu Kaczmarski-Łapiński.

CD 12 i 13. Koncert na XX-lecie

Tytułowe dwudziestolecie to dwadzieścia lat działalności artystycznej Jacka Kaczmarskiego. Sam koncert jest bardzo piękny, chyba najczystszy ze wszystkich koncertów Jacka Kaczmarskiego. Przemyślany repertuarowo, fantastycznie zagrany, nagrany w doskonałej jakości technicznej. Należy też do trzech najdłuższych koncertów artysty (wszystkie zamieszczone w boksie Ze sceny) – trwa 2 godziny i 20 minut.

CD 14. Złota płyta Krzyk

Zapis koncertu, który odbył się jesienią 1999 roku w Teatrze Dramatycznym w Warszawie z okazji uzyskania przez program Jacka Kaczmarskiego i Zbigniewa Łapińskiego Krzyk statusu złotej płyty. Jest to bodajże przedostatni wspólny występ Kaczmarskiego i Łapińskiego.

CD 15. Powtórka z Odysei

Koncert w warszawskiej Piwnicy pod Harendą – miejscu niemal kultowym dla wielbicieli twórczości Jacka Kaczmarskiego. Połowę występu zapełniły piosenki ze wspólnego programu Kaczmarskiego i Łapińskiego Szukamy stajenki. Następnie artyści wykonali pięć "evergreenów" ze swojego wspólnego repertuaru.

CD 16. 20(5) lat później – suplement

Kolejny koncert z warszawskiej Piwnicy pod Harendą. Jest to obok Wojny postu z karnawałem –Riviera opus magnum całego 20-płytowego boksu koncertowego Ze sceny. Pod względem poziomu artystycznego, jest to jeden z najlepszych występów Jacka Kaczmarskiego w całej jego karierze.

CD 17. Radio Wrocław – suplement

Materiał zarejestrowany podczas sesji nagraniowej, która miała miejsce na przełomie czerwca i lipca 2001 roku w Dużym Studiu Polskiego Radia Wrocław. Zarejestrowano wówczas niemal 90 utworów, od pierwszych piosenek t.j. Ballada o istotkach, aż po nagrania z lat 90. Sesja wrocławska posłużyła do publikacji kilku płyt okolicznościowych. Tu prezentujemy 30 spośród niepublikowanych wcześniej utworów z tej sesji.

CD 18 i 19. Komedia ludzka

Zapis koncertu, który odbył się w Tarnowie 12 października 2001 roku w ramach V Festiwalu Komedii „TaliA”. Jest to – nie licząc koncertów z programem Mimochodem – ostatni zarejestrowany pełnowymiarowy koncert Jacka Kaczmarskiego.

CD 20. Mimochodem – suplement

Uzupełnienie sesji nagraniowej programu Mimochodem, zarejestrowanej w Muzycznym Studiu Polskiego Radia im. Agnieszki Osieckiej w Warszawie. Mimo że koncert zorganizowany był w celu zarejestrowania programu, poeta, który przyzwyczaił swoich słuchaczy do występów trwających niekiedy ponad dwie godziny, nie chciał, by tym razem czuli się zawiedzeni. Stąd suplement, czyli utwory zarejestrowane po wykonaniu przez Kaczmarskiego programu Mimochodem.

© Fundacja JK 2007